NARRACJE to odbywający się od 2009 roku festiwal artystycznych instalacji wizualnych, które po zmroku ożywają w przestrzeni publicznej listopadowego Gdańska. NARRACJE powstały po to, by eksplorować miejskie wątki i konteksty oraz tworzyć nowe gdańskie opowieści.
Do 2011 roku program Festiwalu tworzyła niemiecka kuratorka, Bettina Peltz. W 2012 roku w drodze międzynarodowego otwartego konkursu kuratorem NARRACJI został działający w Stanach Zjednoczonych Kanadyjczyk, Steven Matijcio. Zaprosił on do udziału w NARRACJACH artystów z całego świata oraz artystów lokalnych, by wspólnie przyjrzeli się duchom, zjawom i fantomom, które na zmianę nawiedzają i definiują tożsamość Gdańska.
Fantasmagoria („zbiór zjaw”) jako wczesna forma kina była niezwykle popularną formą rozrywki i katharsis w XVIII i XIX-wiecznej Europie. W zaciemnionych pasażach artyści, iluzjoniści i szarlatani używali dymu, luster i magicznych latarni, by wyczarować obrazy dla złaknionych mrocznych przyjemności widzów. Mimo że skrywana za kurtyną kiczu – fantasmagoria jako dodatkowa atrakcja superego tworzy ważną przestrzeń, w której trauma, nawiedzenie i „inny” są podniesione do rangi czegoś objawionego i wzniosłego.
Tytuł tegorocznych NARRACJI, Art thou gone, beloved ghost? (Czyś odeszła, ukochana zjawo?) pochodzi z utworu Lewisa Carrolla, w którym autor nakreślił zasady symbiotycznego związku ducha z rzeczywistością. Zdobywca/dręczyciel/kolonizator splata się tutaj ze zdobytym/dręczonym/skolonizowanym, zacierając – jak w przypadku syndromu sztokholmskiego – granicę między katem a ofiarą.
Pochodzenie Gdańska jest intrygujące: miasto naznaczone zostało wielobarwną mieszanką etnicznych rodowodów, kolejno anektowane przez wędrujące granice Prus, Niemiec i Rosji, na chwilę niezależne i dwukrotnie przeżywające paradoksalne okresy bycia „Wolnym”. Wśród zmieniających się wpływów i rządów, Gdańsk walczyć musiał o zachowanie własnej tożsamości i ostatecznie to właśnie walka stała się jednym z elementów konstytuujących istnienie miasta. Od miasta Danzig i Wolnego Miasta do Solidarności i powstania Wałęsy przeciwko komunistycznym rządom: wiele spośród najbardziej suwerennych momentów Gdańska zdefiniowanych zostało przez „innego” i przeciwko „innemu”. Miasto prowadzące nieustanny dialog ze swoimi duchami, nieoczekiwanie we własnym oprawcy znalazło ważny trop w poszukiwaniu sensu i znaczenia.
Czytając historię Gdańska – tę prawdziwą i tę wymyśloną – przez fantasmagoryczne soczewki, kurator Steven Matijcio zaprosił do udziału w 4. edycji Festiwalu NARRACJE 17 artystów z różnych stron świata oraz 7 projektów gdańskich twórców wybranych w otwartym naborze. Na terenie stoczni odbędzie się także specjalny projekt z udziałem ponad 40 artystów związanych z dawną Kolonią Artystów.
Art thou gone, beloved ghost? skupi się głównie na częściach Starego Miasta i terenach postoczniowych – czytając ich struktury jako dokumenty jednoczesnej traumy i tradycji; obecności i jej braku. Każda interwencja budować będzie synergię sztuki i miejsca, tworząc między nimi więź potęgującą ich znaczenie i poszerzającą możliwości interpretacji.
Artyści uczestniczący w NARRACJACH 2012:
Projekt specjalny na terenie stoczni:
16-17 listopada, 17:00-24:00
ul. Doki 1, Budynek 175 A, Centrala Telefoniczna, stocznia
Centrala / dawna Kolonia Artystów, I am a tourist here myself / Sam nie jestem stąd
Budynek Centrali Telefonicznej w czasach strajków w Stoczni był ważnym miejscem, bo właśnie stamtąd nadawano bezpośrednie i wolne od cenzury transmisje negocjacji strajków w sierpniu 1980. Od 2002 do 2007 roku w budynku działali artyści, w tym czasie Centrala nazywana była Kolonią Artystów. Przez dwa dni będzie można zobaczyć akcje, performance, koncerty, instalacje, wystawy ponad czterdziestu artystów, którzy byli, czy nadal są związani z Centralą i Stocznią.
Artyści uczestniczący w projekcie:
Michał Andrysiak, Kuba Bielawski, Bogna Burska, Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz, Dickie Dreams Soundsystem (Krystian Wołowski+M.Bunio.S), Adam Hryniewicki, Piotr Jahołkowski, Radek Kobus (Decay Sound), Tomasz Kopcewicz, Lipali, Honorata Martin, NAVIGATORGONG (Robert Usewicz+Joanna Jordan), Agata Nowosielska, Anna Orbaczewska, PGR ART (Robotnik Sztuki Mikołaj Robert Jurkowski, Robotnik Sztuki Sylwester Gałuszka), Julia Porańska, projekt Cicho, cicho (Olimpia Dębska, Ola Fijałkowska, Emilka Garska, Kama Kania, Karolina Piątkiewicz, Magda Małyjasiak, Adam Nagórski, Karolina Szambelan, Iwona Zając),projekt chlebalin/czerkas/łuniewicz, Queen Bitch (vc kristi), Maja Ratyńska, Maciej Salamon,snake / estern front soundNOsystem, Anna Steller, Studio à Propos, Michał Szlaga, Artur Trzciński, Tomasz Wierzchowski, Jolanta Woszczenko, Sebastian Woźniak, Konrad Zientara, Alina Żemojdzin.
Jestem urodzonym w Kanadzie (1979 r., Toronto, Ontario) kuratorem o polskim i ukraińskim pochodzeniu, obecnie żyjącym i pracującym w Stanach Zjednoczonych. Przed 2012 rokiem nie odwiedziłem nigdy Polski, choć zawsze chciałem poznać i poczuć oddziaływanie moich etycznych korzeni poprzez uczestnictwo w projekcie łączącym moją osobistą i profesjonalną tożsamość.
W każdej części świata, w której organizowałem wydarzenia (m.in. w USA, Kanadzie, Brazylii, Korei, Niemczech) patrzyłem na miasta jak na archiwa, analizując ludzi i miejsca jako symptomy podstawowych uwarunkowań kulturowych. Organizacja 4. edycji Festiwalu Narracje to dla mnie niezwykła okazja, by lepiej poznać moich zmarłych: dziadka (z Krakowa) i babcię (ze Lwowa, gdy był on jeszcze częścią kraju), a to wszystko w mieście, które przemawia do tajemniczej, mitologicznej i nawiedzonej natury mojej Polski. Zaproponowany przeze mnie tytuł Festiwalu – art thou gone, beloved ghost? – tłumaczyć będzie pełną konfliktów historię Gdańska na surrealistyczne, oczyszczające miejsce, które aktywuje legendy, architektury, traumy, złożoność i bogactwo tego miasta występującego w roli aktywnego partnera.
Polska, którą znam z doświadczeń mojej rodziny w równym stopniu kojarzy mi się z dziwacznymi zwyczajami, jedzeniem i kiczem, co z duchami, wyparciem i ambiwalentną więzią z własnymi agresorami. Podczas II wojny światowej mój dziadek został przeniesiony (w wieku 13 lat) z robotniczej dzielnicy Krakowa do niemieckiego obozu pracy przymusowej, mniej więcej w tym samym czasie, kiedy moją babcię zesłano do pracy w kopalni w niemieckim mieście, którego nazwy nigdy nie poznała. Spotkali się w Niemczech po zakończeniu wojny, a moja mama urodziła się w 1949 roku – w placówce wojskowej w Hehenfels – pośród polskich uchodźców, amerykańskich żołnierzy i tuż przed nadciągającą imigracją do Kanady. Nigdy nie odwiedziłem miejsc urodzenia moich dziadków, ale poprzez 4. edycję Narracji wyobrażać sobie będę ich wspomnienia i wystukiwać (tap) moje wizje jako fantasmagorię – mobilizującą „lokalność” do bycia żyzną glebą dla międzynarodowego dramatu.
Ekscytuje mnie sposób, w jaki sztuka i wystawy są w stanie zdefamiliaryzować, przebudzić i odnowić społeczną podświadomość. Moje miasto rodzinne, Toronto (gdzie uczęszczałem na uniwersytet) było wczesną i trwałą okazją do mierzenia możliwości sztuki jako lustra w kolorowym, choć kwestionowanym świecie multikulturowości. Po uzyskaniu tytułu magistra Studiów Kuratorskich w Bard Collage (Annandale nad rzeką Huston w stanie Nowy Jork), moim następnym ważnym przystankiem było Winnipeg, gdzie pracowałem jako kurator Plug In Institute of Contemporary Art (2005-2008). To było trudne, ale bardzo wiele odkrywające przede mną doświadczenie, dzięki któremu poznałem nierówne krawędzie badań kuratorskich. Jako przestarzałe, robotnicze skupisko mierzące się z największą w Kanadzie miejską populacją aborygenów, geograficzną izolacją, duchami socjalistycznej przeszłości i zdradzieckim klimatem, to miasto kultywowało formatywną eksplorację miejsca jako teraźniejszości. To podejście do organizacji projektów nasiliło się w moim obecnym domu w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Zaintrygowany skonfliktowaną historią tego regionu i jego statusem „outsidera”, zamieszkałem w Winston-Salem w Północnej Karolinie, gdzie pracuję jako kurator sztuki współczesnej (spędziłem tu ostatnie 4 lata) w SECCA – Southeastern Center for Contemporary Art. Ponieważ to miasto próbuje wymyślić się na nowo w postindustrialnym środowisku (wcześniej żyło dzięki tytoniowi, tekstyliom i meblom, których produkcja została przeniesiona), jego ewolucja przynosi fascynującą okazję dla studiów kuratorskich.
Byłem również zaangażowany w planowanie, organizację i realizację projektów o wymiarze lokalnym, ogólnokrajowym i międzynarodowym. W latach 2010-2011 byłem jednym z pięciu kuratorów kontrybuujących wędrującego po USA People’s Biennial, współprowadzonego przez Harrella Fletchera i Jensa Hoffmanna (Independent Curators International). Latem 2011 roku wybrany zostałem do udziału w dwóch wysoko profilowych programach rezydencyjnych dla kuratorów – w Gwangju (Korea Południowa) i Berlinie (Niemcy). W Gwangju wspólnie z grupą 24, w Berlinie z grupą 14 kuratorów z całego świata prezentowałem swoje badania, uczestniczyłem w wykładach i wziąłem udział w przygotowaniu ważnych projektów wystawienniczych i festiwalowych. W Korei, pod opieką Ute Meta Bauer (i zmuszonego do nieobecności współdyrektora, Ai Weiwei’a) uczestniczyłem w realizacji Gwangju Design Biennale: Design is Design is Not Design. W Niemczech wziąłem udział w formowaniu i aktywowaniu SYNAPSE International Curators Network – zespołu doradców skierowanego do młodych kuratorów powołanego w celu wymiany idei i rozwijania współpracy między światem sztuki i nauki. Te projekty, wspólnie z moją pracą na Uniwersytecie w Manitoba (gdzie wykładam teorię i krytykę), zasiadaniem – zarówno w Kanadzie, jak i w Stanach – w składach jury oceniających miejskie inicjatywy artystyczne, rozwinęły i umocniły mnie w mojej pracy jako kuratora i w podejściu, które prezentuję.
Moje niedawne osiągnięcie, zdobycie w 2010 roku nagrody Tremaine Exhibition Award (za grupową wystawę paperless prezentującą prace 15 artystów) również przyczyniło się do wzmocnienia podejścia polegającego na tłumaczeniu lokalnych dziwactw, cech szczególnych i warunków na dyskurs globalny. To samo zamierzam zrobić w Gdańsku, zbierając międzynarodową grupę artystów, by medytować – w rozszerzonym polu – nad fantomami, które na zmianę nawiedzają i definiują tożsamość miasta. Jestem podekscytowany i zainspirowany mogąc dzielić z wami tę eksplorację w projekcie, który buduje halucynacyjny most pomiędzy historiami, wspomnieniami i doświadczeniami w miarę jak zmieniają się w czasie, mieście i przestrzeni.
Łącząc ludzi i miejsce, to wydarzenie zaangażuje przeszłość, by stworzyć bogatszą przyszłość – gdzie opowieści Gdańska będą służyły jako baza dla oczyszczającego forum i globalnej wymiany.
– Steven Matijcio
17.00 – 24.00
//godziny działania instalacji
18.00
//oficjalne otwarcie NARRACJI: spotkanie z artystami i kuratorem Stevenem Matijcio, dziedziniec Ratusza Głównego Miasta, ul. Długa 47 (wejście obok Restauracji Palowa)
18.30, 19.00, 19.30, 20.00
//oprowadzanie z przewodnikami (start: obok Restauracji Palowa, ul. Długa 47), wybrane instalacje, ok. 120 min
21.00
//koncert BALLADY I ROMANSE, after: DJ Lutto Lento / klub festiwalowy, hala 49a, stocznia
17.00 – 24.00
//godziny działania instalacji
17.00 – 24.00
//Centrala / dawna Kolonia Artystów, Sam nie jestem stąd, Budynek 175 A, stocznia
17.00 – 19.00
//debata Res Publica Nowa + IKM, Moje międzymieście, prowadzenie: Artur Celiński, udział: Grzegorz Piątek, Kacper Pobłocki, Jacek Dominiczak, IKM, ul. Długi Targ 39/40
19.30
//otwarcie wystawy: Niklas Goldbach, Cykle, 4g, ul. Szeroka 34 i ggm1, ul. Piwna 27
20.00
//otwarcie wystawy: Sokrates u Duchampa, IS Wyspa, stocznia
21.00
//koncert: Robert Piernikowski, Kristen / klub festiwalowy, hala 49 a, stocznia
12:00 – 13.00
//Światła miasta – warsztaty dla dzieci 5-8 lat, prowadzenie: Ole!Collective, IKM, ul. Długi Targ 39/40
15.00 – 17.00
//Taniec w pudełku – warsztaty dla dzieci 6-12 lat, prowadzenie: Magda Reczyńska, Patrycja Świderska, IKM, ul. Długi Targ 39/40
17.00 – 24.00
//godziny działania instalacji
17.00 – 24.00
//Centrala / dawna Kolonia Artystów, Sam nie jestem stąd, Budynek 175 A, stocznia
17.00
//Spotkanie z artystą Niklasem Goldbachem, 4g, ul. Szeroka 34
22.00
//av performance: Jago VJ + muzyka: Pleq, koncert: Square Pirate / klub festiwalowy, hala 49a, stocznia
12:00-13.30
//Światła miasta – warsztaty dla dzieci 9-12 lat, prowadzenie: Ole!Collective, IKM, ul. Długi Targ 39/40
17.00 – 24.00
//godziny działania instalacji
17.00
//koncert: Anna Nova, 4g, ul. Szeroka 34
Oprowadzanie z kuratorem NARRACJI – Stevenem Matijcio
19.00 Trasa łączona – Narracje Stare Miasto + Stocznia, wybrane instalacje (120 min)
18.00 Trasa Narracje Stare Miasto (120 min), start: Ratusz Głównego Miasta, wejście obok Restauracji Palowa, ul. Długa 47
21.00 Trasa Narracje Stocznia (120 min), start: brama historyczna Stoczni Gdańskiej przy Trzech Krzyżach, ul. Doki 1
20.00 Trasa łączona: Stare Miasto + Stocznia, wybrane instalacje (120 min), start: Ratusz Głównego Miasta, wejście obok Restauracji Palowa, ul. Długa 47
Oprowadzanie z przewodnikami
18.30, 19.00, 19.30, 20.00 Trasa łączona – Narracje Stare Miasto + Stocznia, wybrane instalacje (120 min), start: Ratusz Głównego Miasta, wejście obok Restauracji Palowa, ul. Długa 47
17.00, 18.00, 19.00, 20.00 Trasa Narracje Stare Miasto (120 min), start: Ratusz Głównego Miasta, wejście obok Restauracji Palowa, ul. Długa 47
19.00, 20.00, 21.00, 22.00 Trasa Narracje Stocznia (120 min), start: brama historyczna Stoczni Gdańskiej przy Trzech Krzyżach, ul. Doki 1
Wędrujące fantasmagorie – oprowadzanie dla dzieci z rodzicami, inna trasa każdego dnia.
czas trwania: 60 min
start: Ratusz Głównego Miasta, wejście obok Restauracji Palowa, ul. Długa 47
prowadzenie: Ole! Collective
więcej informacji: przewodnicy@narracje.eu
16/11 piątek: 18:00, 20:00
17/11 sobota: 18:00, 20:00, 22:00
18/11 niedziela: 18:00, 20:00
Nocą Gdańsk stanie się scenerią dla cieni i świateł, przywołanych przez magiczne latarnie. Zbiór zjaw – animatorzy, rodzice i dzieci przemierzą skąpane w mroku ulice Starego i Młodego Miasta. Trzymając w rękach lanterna magica, latarki i lampiony oświetlą drogę sobie i mieszkańcom Gdańska. Wspólna wyprawa przez tegoroczne Narracje stanie się pretekstem do przypomnienia historii miasta, zapoznania się ze sztuką współczesną i przywołania nowych, niesamowitych opowieści.
Codziennie na uczestników wycieczki czeka inna trasa po wybranych punktach NARRACJI, pełna zagadek, zabaw i happeningów. Przez niecałą godzinę wspólnie namalujemy „świetlną wedutę”, poślemy diabła gdzie pieprz rośnie i „zaszyfrujemy” gwiazdy. Zapraszamy na wspólne zwiedzanie rodziców wraz z dziećmi, co nie lubią spać między 18, a 22!
Klub Festiwalowy Hala 49a, stocznia, Cafe Lamus + Avocado Vegan Catering
czynny: 15/11 czwartek – 17/11 sobota, od 19.00 do 24.00
PROGRAM:
15/11 czwartek, 21.00, koncert: Ballady i Romanse, after: DJ Lutto Lento
16/11 piątek, 21.00, koncert: Robert Piernikowski, Kristen
17/11 sobota, 22.00, av performance: Jago VJ + Pleq, koncert: Square Pirate
Informacje o Festiwalu: info@narracje.eu
Informacje o oprowadzaniu z kuratorem, z przewodnikami oraz oprowadzaniu dla dzieci: przewodnicy@narracje.eu
Zapisy na warsztaty dla dzieci podczas Festiwalu: warsztaty@ikm.gda.pl
PR Narracji: pr@narracje.eu
MATERIAŁY DO POBRANIA: